TURNOPUNKTO
POR CHIUJ NACIOJ
reforprogramo
por la tuta UN-sistemo por fari la mondon regebla
La homaro fine de la 20a jarcento trovighas en kurioza situacio : La kolapso de normoj, tradicioj kaj institucioj akre kontrastighas kontraù nova pensado, kiu rekonas la reciprokan dependecon de la nacioj kaj popoloj kaj el tio konkludas konceptojn por nova, komuna ordo sur nia planedo.
Antaù tia fono multaj bonvenigas la
50an datrevenon de la fondigho de la Unuighintaj Nacioj kiel konvenan okazon
por fari proponojn por la pluevoluigo de la Unuighintaj Nacioj. En sia
tiurilata ampleksa dokumento la Bahaa Internacia Komunumo - kiel NeRegistara
Organizajho kun konsila statuso akreditita che la Unuighintaj Nacioj -
opinias ke plej urghe la Unuighintaj Nacioj bezonas pli ampleksajn responson
kaj suverenecon ol ghis nun. Samtempe ankaù estas esprimita ke la
rajtoj kaj evoluopotencialoj de la unuopaj homoj estas nepre protektendaj
kaj prosperigendaj. La konkretaj proponoj de Bahaa Internacia Komunumo
koncernas - en tre resumita formo - la sekvajn sferojn:
I. Novorientigho de la Unuighintaj Nacioj
1. Novaj taskoj por la Ghenerala Asembleo
Longperspektive la popoloj de la mondo estu
pli efike kaj pli demokrate reprezentataj kaj per
iom-post-ioma reduktado de la unuopshtata
suvereneco akiru la decidoj de la Ghenerala Asembleo pli kaj pli ligan
karakteron - precipe koncerne aferojn kiuj esencas por la homara destino.
Kurtperspektive povus la efektivigo de la
sekvaj proponoj kontribui al fortigo de la reputacio kaj
la influo de la Ghenerala Asembleo kaj preparus
la shtatanaron por la realigo de la longperspektivaj celoj:
* Membroshtatoj estu devigataj al gheneralaj,
liberaj kaj regulaj balotoj. La UN-membreco dependu de tiu chi minimuma
demokrata normo.
* Nesolvitaj problemoj inter membroshtatoj
pri landlimoj estu zorge ekzamenataj far internacia
komisiono kaj fine lige decidataj.
* Pere de efikaj agoj, propenendaj far internacia
eksperta teamo, la financado de la Unuighintaj Nacioj estu sekurigata.
* Aldone al la loka kaj nacia lingvo aux
lingvoj en la lernejoj tra la mondo estu instruata komuna
universala helpa lingvo. Estu nomumata altranga
internacia komisiono por skrupule ekzameni la
lingvon elektendan.
* Altranga komisiono senprokraste esploru
la avantaghojn kaj malavantaghojn de la enkonduko
de unusola tutmonda monsistemo.
2. Evoluigo de vera Ekzekutivo
Por venki la aktualan politikan malfortecon
de la Unuighintaj Nacioj, nome ghian mankantan
ekzekutivan funkciadon, estas farataj la
sekvaj proponoj:
* La vetoa rajto de la konstantaj membroj
de la UN-Sekureca Konsilio estu limigata.
* Estu fondata konstanta internacia armeo
sendependa de la unuopaj membroshtatoj.
* La principo de kolektiva sekureco ankaù
ekster la pure militarisma sfero estu aplikata tie, kie la homaro estas
globale endangherigata.
* La ekzekutiva funkcio de la UN-helporganizajhoj
estu pliampleksigata.
3. Fortikigo de la Internacia Tribunalo
La verdiktoj de la Internacia Tribunalo devos akiri daùran kaj devigan karakteron por la membro- shtatoj. Ankaù eblus plivastigi ghian aùtoritaton, kiu aktuale limighas je konfliktoj inter la membro- shtatoj, je ankaù aferoj de aliaj UN-instancoj. Krome estu kreataj specifaj kortumoj kaj jughejoj por procesi kaj verdikti kontraù severaj internaciaj deliktoj kaj krimoj, ekz. sur la terenoj ekologia, terorisma kaj drogokomerca.
II. La potencialo de la unuopulo - ghia protektado kaj ghia prosperigado
La plej alta celo de shtata agado - kaj tiel
ankaù de la Unuighintaj Nacioj en la sfero supershtata
- estas la socia kaj kultura evoluigo. Tiaj
klopodoj povas internacie sukcesi nur se krom struktura plibonigo de la
Unuighintaj Nacioj ankaù estas observata la protektado kaj prosperigado
de la potencialo de la unuopulo, tiel ke ekestas sin reciproke fekundiganta
procezo. Tiurilate estas proponata:
1. Ekonomia evoluigo havu vastecan aliron
Ekonomia evoluigo, kiu daùre devas esti tutmonde akcelata, bezonas vastecan aliron, kiu ampleksas edukadon kaj instruadon kaj kiu certigas krom la akumulado de profito ankaù ties justan distribuadon. Krome la konscio pri la ghusta traktado de niaj komunaj resursoj kaj materiaj rimedoj devas esti flegata. Grava tiurilata instrumento estas la "Agenda 21", kiu konsekvence estu tutmonde efektivigata.
2. La observado de la homaj rajtoj estu pli severe kontrolata
Homaj rajtoj havas universalan karakteron. Ne eblas ilin limigi aux malobservi pro kulturaj, religiaj aux politikaj starpunktoj. Por praktike firmigi tiun chi fundamentan postulon estu la observado de homaj rajtoj pli severe kontrolata kaj la ratifikado de internaciaj homrajtaj konvencioj fare de chiuj membroshtatoj akcelata. Eblus eksigi de la Komisiono pri Homaj Rajtoj membroshtatojn en kiuj evidente kaj konstante atencoj kontraù la homaj rajtoj estas de la shtato mem tolerataj aù ech multigataj.
3. La statuso de virinoj estu akcelata
La statuso de la virinoj bezonas pli efikan
akceladon. Ilia reprezentigho en gravaj instancoj kaj gremioj estu certigata.
Diskriminado kaj perfortado de virinoj definitve devas esti eksterminataj.
La familio devas esti rekonata kiel la fundamento
de la socio. En la nuna stadio de la socia evoluado havu virinoj kaj knabinoj
la prioritaton je edukigho kaj lernado. La principo de la egalrajteco kaj
komplementeco de la seksoj pli klare estu rekonata. Al tio chi kontribuu
la sekvaj praktikaj pashoj:
* Pli da virinoj ol ghis nun anu en internaciaj
delegacioj kaj okupu diplomatajn postenojn.
* La ratifikado de internaciaj konvencioj
por la protektado de virinaj rajtoj kaj ties efektivigho estu
akcelata far chiuj membroshtatoj.
* La efektivigho de la decidoj de la Kvara
Monda Virina Konferenco en Pekino estu konsekvence observata.
4. Morala edukado estu emfazata
Morala edukado estu pli klare emfazata. Malgraù diversaj kulturaj fonoj la homaro posedas trezoron de bazaj valoroj, kiu estas komuna al chiuj religioj kaj tradicioj. El ghia vasta instruado signife profitos kaj la individuoj kaj la sociaj komunumoj.
Bahaa
Esperanto-Ligo ( B.E.L. )
Eppsteiner Str. 89, DE-65719 Hofheim-Langenhain,
Germanio
T +49-(0)6192-9929-16 F +49-(0)6192-9929-99
< http://www.bahaaeligo.bahai.de
>
< bahaaeligo@bahai.de
>